OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUKLARI:

Mental Aksaklıkların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı-4 (DSM-4)’nda Yaygın Gelişimsel Bozukluk ismini alan ve beş alt kategorisi olan nörogelişimsel ayrıcalıklar grubu DSM-5’te tek ana başlıkta toplanmış ve ismi “OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUKLARI” olarak değiştirilmiştir. Gelişimin bazı evrelerinde yaygın biçimde görülen aksaklıklar grubuna verilen isimdir.

Bu aksaklıklar;

• Sosyal iletişim kısıtlılığı (göz kontağı kurmama, jest ve mimikleri anlamama vs.)
• İletişim becerilerinde aksaklık (diğer insanlarla iletişim kurmama ya da kuramama)
• Steryotipik davranışlar; Tekrarlayıcı vücut hareketleri (Sağa sola sallanmak, elleri kanat gibi çırpmak).

Şeklinde örneklendirilebilir.

TOPLUMDA YAYGIN BİLİNENİN AKSİNE: OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU TANISI ALMIŞ HER BİREY MENTAL RETARDE (ZİHİNSEL YETERSİZ) OLMAK DURUMUNDA DEĞİLDİR. ADI ÜZERİNDE SPEKTRUM (ŞEMSİYE TERİM) OLAN BU NÖRGELİŞİMSEL AYRICALIK HER ZEKA DÜZEYİNDE TANIMLANABİLİR!

OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞUNDA ETKİLENEN ALANLAR ŞU ŞEKİLDEDİR:

İLETİŞİM:

Limitli dil kullanımı, amaca yönelik konuşma ya da hiç konuşmama.

Bir konu üzerine tekrar tekrar konuşabilme.

Soyut kavramları çok iyi idrak edememe.

Birden çok ardışık görevi yerine getirememe.

Belli bir konu üzerinde sohbet etme, sohbeti başlatan kişi olma konusunda sıkıntılar.

“Herkes” kelimesi içine kendisini katmama.

GÖZLEMLENEBİLİR!

SOSYAL İLİŞKİLER:

Vücut hareketleri, sözsüz yüz ifadeleri, jest, mimikler ve ses tonundan anlamama.

Dikkatini bölme ve odaklama.

Grup oyunlarından ziyade tek başlarına oynamayı tercih etme.

Diğer insanların bakış açısından bakabilme ve empati duygusu barındırmama.

Oyunların kurallarını anlayamama.

GÖZLEMLENEBİLİR!

DİKKAT:

Seçici olarak dikkatini kısıtlı bir ilgi alanına ya da bir şeyin küçük bir parçasına odaklayabilirler.

Örneğin;  Önünde hareket eden topa odaklanan bireyin etrafındaki geçen insanlara dikkat etmemesi.

Etrafında gelişen herhangi bir olayı bir diğeri ile bağdaştıramayabilir, ip uçlarını kullanamayabilirler.

Dikkatlerini bir olgudan diğerine kaydırmakta zorluk yaşayabilirler.

DUYUSAL TEPKİLER:

Tepkiler olaya göre aşırı duyarlı (hypersensitive) ya da aşırı duyarsız (hyposensitive) olabilir.

Duyusal İşlem Süreçlerinde problem yaşayabilirler;

Dokunma; Ten hassasiyeti

Duyma; Sesler ve sesleri algılamada sorunlar.

Görme&Koklama duyusunda aksaklıklar.

Vestibüler Sistem (Denge kurma, motor koordinasyon) aksaklıkları.

Proprioseptif Sistem (Sinir – Kas kontrolünü sağlama) aksaklıkları. Yaşayabilirler.